Przejdź do zawartości

Demografia Polski

Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Demografia Polski to osoby, które zamieszkują na stałe w Polsce, bez rozróżnienia na obywateli i cudzoziemców, oraz osoby mające obywatelstwo polskie, a przebywające poza Polską. Do ludności Polski nie wlicza się cudzoziemców przebywających tymczasowo lub nielegalnie na terenie Polski oraz osób narodowości polskiej mieszkających poza Polską, które nie posiadają obywatelstwa polskiego (czyli tzw. Polonii). Dane demograficzne dotyczące ludności Polski gromadzi i publikuje Główny Urząd Statystyczny.

Struktura ludności

[edytuj | edytuj kod]

Ludność Polski

[edytuj | edytuj kod]
Ludność Polski na przestrzeni wieków[1][2]
Rok Ludność Rok Ludność
ok. 1000 od 1 do 2 mln 1978 35,061 mln
1370 1,9 mln 1988 37,879 mln
1582 7,5 mln 1990 38,183 mln
1634 11 mln 1995 38,610 mln
ok. 1750 12 mln 2000 38,654 mln
1800 9 mln 2005 38,191 mln
1846 11,107 mln 2009 38,167 mln
1911 22,110 mln 2010 38,530 mln[3][4]
1921 27,177 mln 2011 38,538 mln[4][5]
1931 32,107 mln 2013 38,496 mln[6][7]
1938 34,849 mln 2015 38,437 mln[8]
1946 23,930 mln 2017 38,434 mln[8]
1950 25,008 mln 2018 38,411 mln[8]
1960 29,776 mln 2019 38,383 mln[8]
1970 32,642 mln 2021 38,1 mln
– – 2023 37,698 mln[9]
Liczba mieszkańców (w mln)

Przynależność państwowa (obywatelstwo)

[edytuj | edytuj kod]

Z liczby 38 538 447 osób zameldowanych w Polsce Narodowy Spis Powszechny 2011 ustalił, że w 2011 r. 99,8% ankietowanych posiadało obywatelstwo państwa polskiego (38 445 600 osób posiadających obywatelstwo polskie; w tym 36 188 000 osób posiadało wyłącznie obywatelstwo polskie, 327 500 osób posiadało poza obywatelstwem polskim także inne obywatelstwo państwowe, 1 930 100 osób nie podało, czy poza polskim obywatelstwem posiada jeszcze inne obywatelstwo), 0,15% spisanych osób obywatelstwa polskiego nie posiadało (55 400 cudzoziemców; 2000 bezpaństwowców)[10]. W przypadku 8800 spisanych osób przynależności państwowej nie ustalono[10]. Według danych szacunkowych poza granicami kraju dłużej niż 3 miesiące zamieszkiwało około 2 017 000 obywateli polskich posiadających stałe zameldowanie w Polsce (czyli faktycznie w Polsce przebywało w 2011 roku 36 500 000 osób)[11]. Faktyczna liczba cudzoziemców w Polsce jest wyższa niż stwierdził spis, lecz nie można jej dokładnie ustalić. Oficjalnie Urząd do Spraw Cudzoziemców (UdSC) wykazywał pod koniec 2011 roku 100 298 cudzoziemców posiadających karty pobytu (około połowa z nich posiada pozwolenie na osiedlenie się w Polsce – wzięli udział w spisie ludności). Następnych około 250 000 cudzoziemców przebywa w Polsce sezonowo na okres do 6 miesięcy[12].

Przynależność narodowa i etniczna

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce.

W Narodowym Spisie Powszechnym z 2002 r. ponad 96% ankietowanych zadeklarowało narodowość polską, 1,23% (471,5 tys. osób) zadeklarowało przynależność do innej narodowości, natomiast 2,03% ludności (774,9 tys. osób) nie określiło swej przynależności narodowej. W następnym Narodowym Spisie Powszechnym, który miał miejsce w 2011 roku przynależność etniczna obywateli wygląda następująco[10]: 37 072 615 osób podało tylko jedną przynależność etniczną, 917 339 osób podało więcej niż jedną przynależność etniczną, 521 470 osób nie podało przynależności etnicznej, 400 osób stwierdziło, że nie ma żadnej przynależności etnicznej.

Lp. Przynależność etniczna
(kursywą zaznaczono
mniejszości etniczne) 		Podstawowa Druga[13]
Suma Jedyna[13] Pierwsza
(z dwóch)[13]
1 polska 37 310 341 36 522 211 788 130 83 310
2 śląska 435 750 375 635 60 115 410 969
3 niemiecka 74 464 44 549 29 915 73 350
4 ukraińska 38 387 27 630 10 757 12 613
5 białoruska 36 399 30 195 6204 10 388
6 kaszubska 17 746 16 377 1369 214 801
7 romska 12 560 9899 2661 4489
8 rosyjska 8203 5176 2591 4842
9 łemkowska 7086 5612 1474 3445
10 litewska 5599 4830 769 2264
11 wietnamska 3585 2910 675 442
12 ormiańska 2971 2031 960 652
13 żydowska 2488 1636 852 5020
14 słowacka 2294 1889 405 947
15 włoska 1690 912 778 6951
16 angielska 1560 1193 367 8935
17 francuska 1506 1094 412 6493
18 czeska 1307 969 338 2139
19 amerykańska 1239 813 426 10 600
20 grecka 1083 657 426 2517
21 holenderska 860 520 340 3067
22 hiszpańska 496 403 93 3472
23 kociewska 19 9 10 3046
24 inna 22 320 15 462 6858 42 589

Na poniższych wykresach przedstawiono dane dotyczące mniejszości narodowych i etnicznych w kolejności według przynależności podstawowej (jedynej + pierwszej z dwóch).

Mniejszości narodowe i etniczne według deklarowanej przynależności podstawowej (oprócz śląskiej)[14]

  1. niemiecka: 74464 (30,5%)
  2. ukraińska: 38387 (15,7%)
  3. białoruska: 36399 (14,9%)
  4. kaszubska: 17746 (7,3%)
  5. romska: 12560 (5,2%)
  6. rosyjska: 8203 (3,4%)
  7. łemkowska: 7086 (2,9%)
  8. litewska: 5599 (2,3%)
  9. wietnamska: 3585 (1,5%)
  10. ormiańska: 2971 (1,2%)
  11. żydowska: 2488 (1,0%)
  12. słowacka: 2294 (0,9%)
  13. pozostałe wyszczególnione: 9760 (4,0%)
  14. inna: 22320 (9,2%)

Najliczniejsze mniejszości narodowe i etniczne. Dla porównania przedstawiono narodowość polską jako niejedyną.

W tym miejscu powinien znaleźć się wykres. Z przyczyn technicznych nie może zostać wyświetlony. Więcej informacji
W tym miejscu powinien znaleźć się wykres. Z przyczyn technicznych nie może zostać wyświetlony. Więcej informacji

Języki i dialekty w Polsce

[edytuj | edytuj kod]
Piramida wieku ludności (GUS 2007)
Piramida wieku polskiego społeczeństwa w roku 2021 z zaznaczeniem przewagi liczebnej mężczyzn w młodszych grupach wiekowych i kobiet w starszych
 Osobny artykuł: Język polski.

Najczęściej używane języki:

  1. polski (urzędowy)
  2. kaszubski
  3. łemkowski
  4. niemiecki
  5. litewski
  6. ukraiński
  7. białoruski
  8. etnolekty: śląski, wilamowski, kurpiowski, podhalański i inne.

Zmiany liczby mieszkańców Polski w ostatnich latach i gęstość zaludnienia

[edytuj | edytuj kod]
  • Pod koniec 2008 roku ludność Polski szacowana była na 38 135 876 mieszkańców, co dawało gęstość zaludnienia 122 os./km².
  • Pod koniec 2009 roku ludność Polski szacowana była na 38 167 329 mieszkańców, co dawało wzrost o 31 453 mieszkańców[15].
  • Pod koniec 2010 roku ludność Polski szacowana była na 38 200 037 mieszkańców, co dawało roczny wzrost o około 33 000 mieszkańców[16]. Jednak w wyniku przeliczenia danych po Narodowym Spisie Powszechnym 2011 określono ją na 38 529 866[3].
  • Pod koniec 2011 roku Polska liczyła 38 538 447 mieszkańców[5], co dawało roczny wzrost o 8581 mieszkańców.

Dane te można uznać jednak za zawyżone. Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011, w końcu marca 2011 roku za granicą przebywało (powyżej 3 miesięcy) 2017 tys. osób zameldowanych w Polsce na stałe, w tym ponad 12 miesięcy i więcej. Faktycznie oznacza to ludność Polski na poziomie 36–37 mln lub nawet mniej, gdyż nie wszyscy mogli brać udział w spisie (i nie wszyscy brali ze względu na metody), a sam GUS traktuje jako osoby przebywające czasowo za granicą takie osoby, które przebywają poza krajem, nawet przez wiele lat, ale nie dokonały wymeldowania z pobytu stałego w Polsce[17].

Według GUS w latach 2008–2011 odnotowano dodatni przyrost rzeczywisty ludności – było to spowodowane wzrostem liczby urodzeń, mimo wzrostu umieralności. Wcześniej przez 10 lat notowano spadek liczby ludności Polski.

Porównanie populacji Polski ze światem

[edytuj | edytuj kod]

Pod względem liczby ludności Polska w 2011 roku była na 34. miejscu wśród krajów świata i na 6. w Unii Europejskiej[16][18]. Na przestrzeni 121 lat względny udział Polski w populacji ogólnoświatowej spadł trzykrotnie, z 1,55% do 0,49%[19].

Udział Polaków w populacji ogólnoświatowej w latach 1900–2021[20][21]

Rok Liczba ludności na świecie na 1 stycznia Liczba ludności w Polsce na 1 stycznia Udział procentowy w populacji ogólnoświatowej
1900 1 646 165 000 25 562 500 1,55
1914 1 825 070 987 30 310 000 1,66
1925 1 967 683 298 29 233 500 1,48
1939 2 262 699 677 34 851 000 1,54
1950 2 513 866 197 24 750 405 0,98
1985 4 809 575 137 37 348 838 0,77
2021 7 798 024 855 38 369 418 0,49


Mieszkańcy miast i wsi

[edytuj | edytuj kod]

Na koniec 2017 r. ludność wiejska stanowiła 39,9 procent (w 1950 r. ponad 63%). Liczba ta, po okresie systematycznych spadków, uległa ustabilizowaniu po roku 1990.

Ludność miast i wsi wg GUS[22]
Rok Populacja Polski
(w mln) 		Mieszkańcy miast
(% populacji) 		Mieszkańcy wsi
(% populacji)
1950 25,0 36,9 63,1
1960 29,8 48,3 51,7
1970 32,7 52,3 47,7
1980 35,7 58,7 41,3
1990 38,1 61,8 38,2
2000 38,3 61,9 38,1
2010 38,5 60,8 39,2
2017 38,4 60,1 39,9

Na 1 kilometrze kwadratowym mieszkają przeciętnie 123 osoby – w miastach około 1082, a na terenach wiejskich 51.

Ludność według województw

[edytuj | edytuj kod]
Ludność w poszczególnych województwach wg GUS[23][24][25][26][27][28][29]
Województwo Pow.
[km²]

(2018)

Ludność

(1 stycznia 2017)

Ludność

(1 stycznia 2018)

Przyrost

naturalny (2018)

Ludność

(1 stycznia 2019)

Przyrost

naturalny (2019)

Ludność

(1 stycznia 2020)

Przyrost

naturalny (2020)

Ludność

(1 stycznia 2021)

Przyrost

naturalny (2021)

Ludność

(1 stycznia 2022)

Przyrost

naturalny (2022)

Ludność

(1 stycznia 2023)

Przyrost

naturalny (2023)

dolnośląskie 19 947 2 903 710 2 902 547 1163 2 901 225 1322 2 900 163 1062 2 891 321 8842 2 897 737 6416 2 888 033 9704
kujawsko-pomorskie 17 972 2 083 927 2 082 944 983 2 077 775 5167 2 072 373 5402 2 061 942 10 431 2 017 720 44 222 2 006 876 10 844
lubelskie 25 122 2 133 340 2 126 317 7023 2 117 619 8698 2 108 270 9349 2 095 258 13 012 2 038 299 56 959 2 024 637 13 662
lubuskie 13 988 1 017 376 1 016 832 544 1 014 548 2284 1 011 592 2956 1 007 145 4447 985 487 21 658 979 976 5511
łódzkie 18 219 2 485 323 2 476 315 9008 2 466 322 9993 2 454 779 11 543 2 437 970 16 809 2 394 946 43 024 2 378 483 16 463
małopolskie 15 183 3 382 260 3 391 380 9120 3 400 577 9197 3 410 901 10 324 3 410 441 460 3 430 370 19 929 3 429 014 1356
mazowieckie 35 558 5 365 898 5 384 617 18 719 5 403 412 18 795 5 423 168 19 756 5 425 028 1860 5 512 794 87 766 5 510 612 2182
opolskie 9412 993 036 990 069 2967 986 506 3563 982 626 3880 976 774 5852 948 583 28 191 942 441 6142
podkarpackie 17 846 2 127 656 2 129 138 1482 2 129 015 123 2 127 164 1851 2 121 229 5935 2 085 932 35 297 2 079 098 6834
podlaskie 20 187 1 186 625 1 184 548 2077 1 181 533 3015 1 178 353 3180 1 173 286 5067 1 148 720 24 566 1 143 355 5365
pomorskie 18 321 2 315 611 2 324 251 8640 2 333 523 9272 2 343 928 10 405 2 346 671 2743 2 358 726 12 055 2 358 307 419
śląskie 12 333 4 559 164 4 548 180 10 984 4 533 565 14 615 4 517 635 15 930 4 492 330 25 305 4 375 947 116 383 4 346 702 29 245
świętokrzyskie 11 711 1 252 900 1 247 732 5168 1 241 546 6186 1 233 961 7585 1 224 626 9335 1 187 693 36 933 1 178 164 9529
warmińsko-mazurskie 24 173 1 436 367 1 433 945 2422 1 428 983 4962 1 422 737 6246 1 416 495 6242 1 374 699 41 796 1 366 430 8269
wielkopolskie 29 825 3 481 625 3 489 210 7585 3 493 969 4759 3 498 733 4764 3 496 450 2283 3 500 030 3580 3 493 577 6453
zachodniopomorskie 22 897 1 708 174 1 705 533 2641 1 701 030 4503 1 696 193 4837 1 688 047 8146 1 650 021 38 026 1 640 622 9399
Polska 312 695 38 432 992 38 433 558 566 38 411 148 22 410 38 382 576 28 572 38 265 013 117 563 37 907 704 357 309 37 766 327 141 377

W 2018 liczba ludności zwiększyła się w 5 województwach, a w 11 zmalała. Według danych GUS (2018) największy dodatni przyrost naturalny odnotowano w województwach: mazowieckim (+18,5 tys.>), małopolskim (+9 tys.>), pomorskim (+8,6 tys.>) i wielkopolskim (+7,5 tys.>), natomiast największy spadek ludności odnotowano w województwach: śląskim (−10,9 tys.>), łódzkim (−9 tys.>), lubelskim (−7 tys.>), świętokrzyskim (−5,1 tys.>) i opolskim (−2,9 tys.>)[23][24].

Dla porównania na początku 2021 roku zanotowano wzrost liczby ludności tylko w dwóch województwach: pomorskim (+2743) i mazowieckim (+1860). W pozostałych populacja zmniejszyła się w poprzedzającym roku. Największe spadki zanotowano w województwach: śląskim (-25 305), łódzkim (-16 809), lubelskim (-13 012) i kujawsko-pomorskim (-10 431)[27]. Były to zmiany liczby ludności podczas pierwszego roku pandemii COVID-19 w Polsce.

Statystyka urodzeń i zgonów

[edytuj | edytuj kod]

[30][31][32]

Przed II wojną światową

[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy po odzyskaniu niepodległości spis ludności został przeprowadzony w 1921 r. i według niego RP liczyła 27,2 mln mieszkańców (co dawało Polsce 6 miejsce w Europie). RP miała jednakże jeden z najwyższych w Europie wskaźników przyrostu naturalnego, wynoszący w 1921 r. 12 promili, a w 1923 r. aż 18 promili rocznie. Tak wysoki przyrost naturalny był spowodowany tzw. kompensacją, czyli gwałtownym wzrostem liczby urodzeń, następującym po okresie utrzymywania się bardzo niskiego (wręcz ujemnego) przyrostu naturalnego, wywołanym ustaniem czynników, które dotychczas ograniczały liczbę urodzeń (czyli wojny i związanych z nią problemów – dużej śmiertelności, trudnych warunków życia itd.). W przypadku II RP wpływ na przyrost naturalny mógł mieć również optymizm dominujący po odzyskaniu niepodległości w społeczeństwie polskim.

Drugi spis został przeprowadzony w 1931 r., wynikało z niego, że ludność Polski wynosiła 32,1 mln osób, ale nastąpił spadek wysokości przyrostu naturalnego, co wywołane było głównie tzw. Wielkim Kryzysem Gospodarczym lat 1929–1933 i jego następstwami (bezrobocie, drożyzna, pauperyzacja ludności itd.). Według danych GUS ludność Polski na dzień 1 stycznia 1936 wynosiła 33,823 mln mieszkańców (o 405 tys. więcej niż 1 stycznia 1935)[33]. W 1939 r. liczba ludności II RP (w granicach z XI 1938 r., czyli po aneksji Zaolzia) wynosiła 35,1 mln, co nadal dawało 6. miejsce w Europie. Dla porównania liczba mieszkańców III RP wynosi ok. 38,5 mln.

Rok Średnia populacja
(w tys.) 		Urodzenia Zgony Przyrost naturalny Współczynnik urodzeń
(na 1000) 		Współczynnik zgonów
(na 1000) 		Przyrost naturalny
(na 1000)
1921 27 150 890 000 568 000 322 000 32,8 20,9 11,9
1922 27 860 983 000 555 000 428 000 35,3 19,9 15,4
1923 28 210 1 015 000 494 000 521 000 36,0 17,5 18,5
1924 28 550 1 000 000 519 000 481 000 35,0 18,2 16,8
1925 29 290 1 037 000 492 000 545 000 35,4 16,8 18,6
1926 29 900 989 000 533 000 456 000 33,1 17,8 15,3
1927 30 330 958 000 525 000 433 000 31,6 17,3 14,3
1928 30 760 984 000 505 000 479 000 32,0 16,4 15,6
1929 31 090 988 000 520 000 468 000 31,8 16,7 15,1
1930 31 440 1 016 000 490 000 526 000 32,3 15,6 16,7
1931 31 970 966 000 495 000 471 000 30,2 15,5 14,7
1932 32 383 932 000 487 000 445 000 28,9 15,0 13,9
1933 32 810 869 000 466 000 403 000 26,5 14,2 12,3
1934 33 201 881 615 479 684 401 931 26,6 14,4 12,1
1935 33 601 876 667 470 998 405 669 26,1 14,0 12,1
1936 34 002 892 320 482 633 409 687 26,2 14,2 12,0
1937 34 359 856 064 481 594 374 470 24,9 14,0 10,9
1938 34 923 849 873 479 602 370 271 24,3 13,7 10,6

Po II wojnie światowej

[edytuj | edytuj kod]

[32][34][35]

Rok Populacja
(w tys.,
stan na 31.12.) 		Urodzenia
żywe 		Zgony
ogółem 		Przyrost
naturalny 		Współ.
urodzeń żywych
(na 1000) 		Współ.
zgonów
(na 1000) 		Przyrost
naturalny
(na 1000) 		Dzietność Imigracja Emigracja Saldo
Migracji
1946 23 640 622 500 241 800 380 700 26,2 10,2 16,0
1947 23 754 681 200 258 400 422 800 28,7 10,9 17,8
1948 24 211 704 800 267 300 437 500 29,4 11,2 18,2
1949 24 613 725 100 280 500 444 600 29,7 11,5 18,2
1950 25 035 763 100 288 700 474 400 30,7 11,6 19,1
1951 25 507 783 600 312 300 471 300 31,0 12,4 18,6
1952 25 999 779 000 286 700 492 300 30,2 11,1 19,1
1953 26 511 779 000 266 500 512 500 29,7 10,2 19,5
1954 27 012 778 100 276 400 501 700 29,1 10,3 18,8
1955 27 550 793 800 261 600 532 200 29,1 9,6 19,5
1956 28 080 779 800 249 600 530 200 28,1 9,0 19,1
1957 28 540 782 300 269 100 513 200 27,6 9,5 18,1
1958 29 000 755 500 241 400 514 100 26,3 8,4 17,9
1959 29 480 722 900 252 400 470 500 24,7 8,6 16,1
1960 29 795 669 500 224 200 445 300 22,6 7,6 15,0 2,98
1961 30 133 627 600 227 700 399 900 20,9 7,6 13,3 2,83
1962 30 484 599 500 239 200 360 300 19,8 7,9 11,9 2,72
1963 30 940 589 300 231 200 358 100 19,2 7,5 11,7 2,70
1964 31 339 563 900 237 000 326 900 18,1 7,6 10,5 2,57
1965 31 551 547 400 233 400 314 000 17,4 7,4 10,0 2,52
1966 31 811 531 300 233 900 297 400 16,8 7,4 9,4 2,33
1967 32 163 521 800 249 100 272 700 16,3 7,8 8,5 2,30
1968 32 426 525 800 245 700 280 100 16,2 7,6 8,6 2,24
1969 32 671 532 800 264 500 268 300 16,3 8,1 8,2 2,20
1970 32 658 547 800 268 600 279 200 16,8 8,3 8,5 2,22
1971 32 909 564 400 285 800 278 600 17,2 8,7 8,5 2,25
1972 33 202 577 900 267 400 310 500 17,5 8,1 9,4 2,24
1973 33 512 600 900 279 500 321 400 18,0 8,4 9,6 2,24
1974 33 846 623 700 279 700 344 000 18,5 8,3 10,2 2,26
1975 34 185 646 400 299 500 346 900 19,0 8,8 10,2 2,270
1976 34 528 672 800 306 800 366 000 19,6 8,9 10,7 2,302
1977 34 850 665 200 315 600 349 600 19,2 9,1 10,1 2,230
1978 35 081 669 300 328 100 341 200 19,1 9,4 9,7 2,205
1979 35 414 691 300 326 000 365 300 19,6 9,3 10,3 2,280
1980 35 735 695 800 353 200 342 600 19,5 9,9 9,6 2,276
1981 36 062 681 700 331 900 349 800 19,0 9,3 9,7 2,235
1982 36 399 705 400 337 900 367 500 19,5 9,3 10,2 2,336
1983 36 745 723 600 352 200 371 400 19,7 9,6 10,1 2,416
1984 37 063 701 700 367 600 334 100 19,0 10,0 9,0 2,372
1985 37 341 680 100 384 000 296 100 18,2 10,3 7,9 2,329
1986 37 572 637 200 378 800 258 400 17,0 10,1 6,9 2,217
1987 37 764 607 800 380 700 227 100 16,1 10,1 6,0 2,154
1988 37 885 589 900 373 000 216 900 15,6 9,9 5,7 2,126
1989 37 988 564 400 383 100 181 300 14,8 10,0 4,8 2,063
1990 38 073 547 720 390 300 157 420 14,3 10,2 4,1 1,989
1991 38 144 547 719 405 700 142 019 14,3 10,6 3,7 1,976
1992 38 203 515 214 394 700 120 514 13,5 10,3 3,2 1,849
1993 38 239 494 310 392 300 102 010 12,9 10,2 2,7 1,767
1994 38 265 481 285 386 400 94 885 12,6 10,1 2,5 1,720
1995 38 284 433 109 386 100 47 009 11,3 10,1 1,2 1,545
1996 38 294 428 203 385 500 42 703 11,2 10,1 1,1 1,525
1997 38 290 412 635 380 200 32 435 10,8 9,9 0,9 1,468
1998 38 277 395 619 375 300 20 319 10,3 9,9 0,5 1,407
1999 38 263,3 382 002 381 400 602 10,0 10,0 0,0 1,373
2000 38 254,0 378 348 368 000 10 348 9,9 9,6 0,3 1,367
2001 38 242,2 368 205 363 200 5005 9,6 9,5 0,1 1,315
2002 38 218,5 353 765 359 500 −5 735 9,3 9,4 −0,1 1,249
2003 38 190,6 351 072 365 200 −14 128 9,2 9,6 −0,4 1,222
2004 38 173,8 356 131 363 500 −7 369 9,3 9,5 −0,2 1,227
2005 38 157,1 364 383 368 300 −3 883 9,6 9,7 −0,1 1,243
2006 38 125,5 374 244 369 700 4544 9,8 9,7 0,1 1,267
2007 38 115,6 387 873 377 200 10 673 10,2 9,9 0,3 1,306
2008 38 135,9 414 499 379 400 35 099 10,9 10,0 0,9 1,390
2009 38 167,3 417 589 384 900 32 689 11,0 10,1 0,9 1,398
2010 38 529,9 413 300 378 500 34 800 10,7 9,8 0,9 1,376
2011 38 538,4 388 416 375 500 12 916 10,1 9,7 0,3 1,297
2012 38 533,3 386 257 384 800 1457 10,0 10,0 0,0 1,299
2013 38 495,7 369 576 387 300 −17 724 9,6 10,1 −0,5 1,256
2014 38 478,6 375 160 376 500 −1 340 9,7 9,8 −0,1 1,290
2015 38 437,2 369 308 394 921 −25 613 9,6 10,3 −0,7 1,289 12 330 28 080 −15 750
2016[36] 38 433 382 257 388 009 −5 752 9,9 10,1 −0,2 1,357[37] 13 475 11 970 1 505
2017[38] 38 434 402 000 402 852 −852 10,5 10,5 0,0 1,450 13 324 11 888 1 434
2018[39] 38 411 388 200 414 200 −25 789 10,1 10,8 −0,7 1,435 15 461 11 849 3 612
2019[40] 38 383 374 800 409 709 −34 909 9,8 10,7 −0,9 1,419 16 900 10 700 6 200
2020[41] 38 268 354 700 477 335 –122 635 9,2 12,4 –3,2 1,378 7 000
2021[42][43] 37 907 331 000 519 000 –188 000 8,7 13,6 –4,9
2022[44][45] 37 766 305 100 448 400 –143 300 8,1 11,9 –3,8
2023 37 677 272 000 409 000 –137 000
2024 1,16[46]

Bezrobocie w Polsce od 2003

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Bezrobocie w Polsce.
Stopa bezrobocia w Polsce od 2003 roku. Dane Głównego Urzędu Statystycznego[47].

Stopa bezrobocia w procentach ludności aktywnej zawodowo[48][47]:

Rok Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień
2023 5,5 5,6 5,4 5,3 5,1 5,1 5,0 5,0 5,0
2022 5,9 5,9 5,8 5,6 5,4 5,2 5,2 5,2 5,1 5,1 5,1 5,2
2021 6,5 6,6 6,4 6,3 6,1 6,0 5,9 5,8 5,6 5,5 5,4 5,4
2020 5,5 5,5 5,4 5,8 6,0 6,1 6,1 6,1 6,1 6,1 6,1 6,2
2019 6,1 6,1 5,9 5,6 5,4 5,3 5,2 5,2 5,1 5,0 5,1 5,2
2018 6,8 6,8 6,6 6,3 6,1 5,8 5,8 5,8 5,7 5,7 5,7 5,8
2017 8,5 8,4 8,0 7,6 7,3 7,0 7,0 7,0 6,8 6,6 6,5 6,6
2016 10,2 10,2 9,9 9,4 9,1 8,7 8,5 8,4 8,3 8,2 8,2 8,2
2015 11,9 11,9 11,5 11,1 10,7 10,2 10,0 9,9 9,7 9,6 9,6 9,7
2014 13,9 13,9 13,5 13,0 12,5 12,0 11,8 11,7 11,5 11,3 11,4 11,4
2013 14,2 14,4 14,3 14,0 13,6 13,2 13,1 13,0 13,0 13,0 13,2 13,4
2012 13,2 13,4 13,3 12,9 12,6 12,3 12,3 12,4 12,4 12,5 12,9 13,4
2011 13,1 13,4 13,3 12,8 12,4 11,9 11,8 11,8 11,8 11,8 12,1 12,5
2010 12,9 13,2 13,0 12,4 12,1 11,7 11,5 11,4 11,5 11,5 11,7 12,4
2009 10,4 10,9 11,1 10,9 10,7 10,6 10,7 10,8 10,9 11,1 11,4 12,1
2008 11,5 11,3 10,9 10,3 9,8 9,4 9,2 9,1 8,9 8,8 9,1 9,5
2007 15,1 14,8 14,3 13,6 12,9 12,3 12,1 11,9 11,6 11,3 11,2 11,2
2006 17,5 18,0 17,8 17,2 16,5 15,9 15,7 15,5 15,2 14,9 14,8 14,8
2005 19,4 19,4 19,2 18,7 18,2 18,0 17,9 17,7 17,6 17,3 17,3 17,6
2004 20,6 20,6 20,4 19,9 19,5 19,4 19,3 19,1 18,9 18,7 18,7 19,0
2003 20,6 20,7 20,6 20,3 19,8 19,7 19,6 19,5 19,4 19,3 19,5 20,0

Struktura płci i wieku[49][50]

[edytuj | edytuj kod]

Struktura ludności (01.07.2012) (Szacunki)[51]:

Grupa wiekowa Mężczyźni Kobiety Razem %
Ogółem 18 651 441 19 882 348 38 533 789 100
0-4 1 058 874 1 005 069 2 063 943 5,36
5-9 945 643 897 723 1 843 366 4,78
10-14 974 509 925 506 1 900 015 4,93
15-19 1 158 367 1 108 267 2 266 634 5,88
20-24 1 394 761 1 341 393 2 736 154 7,10
25-29 1 623 072 1 575 546 3 198 618 8,30
30-34 1 602 736 1 558 622 3 161 358 8,20
35-39 1 470 751 1 432 822 2 903 573 7,54
40-44 1 231 083 1 209 751 2 440 834 6,33
45-49 1 196 548 1 192 952 2 389 500 6,20
50-54 1 369 258 1 414 996 2 784 254 7,23
55-59 1 404 141 1 522 140 2 926 281 7,59
60-64 1 163 935 1 350 684 2 514 619 6,53
65-69 675 573 861 584 1 537 157 3,99
70-74 529 739 776 722 1 306 461 3,39
75-79 424 407 720 249 1 144 656 2,97
80-84 278 428 566 126 844 554 2,19
85-89 115 213 311 388 426 601 1,11
90-94 28 565 91 223 119 788 0,31
95-99 4614 18 265 22 879 0,06
100+ 224 1320 1544 <0,01
Grupa wiekowa Mężczyźni Kobiety Razem %
0-14 2 979 026 2 828 298 5 807 324 15,07
15-64 13 615 652 13 707 173 27 322 825 70,91
65+ 2 056 763 3 346 877 5 403 640 14,02

Struktura ludności (30.06.2015) (Szacunki)[51]:

Grupa wiekowa Mężczyźni Kobiety Razem %
Ogółem 18 607 417 19 847 159 38 454 576 100
0-4 982 639 928 662 1 911 301 4,97
5-9 1 047 830 996 205 2 044 035 5,32
10-14 924 671 877 780 1 802 451 4,69
15-19 1 028 884 979 585 2 008 469 5,22
20-24 1 257 703 1 209 498 2 467 201 6,42
25-29 1 464 438 1 417 040 2 881 478 7,49
30-34 1 647 147 1 602 930 3 250 077 8,45
35-39 1 561 396 1 522 202 3 083 598 8,02
40-44 1 354 899 1 329 476 2 684 375 6,98
45-49 1 166 358 1 160 878 2 327 236 6,05
50-54 1 211 294 1 238 398 2 449 692 6,37
55-59 1 386 303 1 489 816 2 876 119 7,48
60-64 1 256 035 1 443 985 2 700 020 7,02
65-69 917 893 1 147 725 2 065 618 5,37
70-74 501 311 716 224 1 217 535 3,17
75-79 426 059 715 629 1 141 688 2,97
80-84 287 908 573 415 861 323 2,24
85+ 184 649 497 711 682 360 1,77
Grupa wiekowa Mężczyźni Kobiety Razem %
0-14 2 955 140 2 802 647 5 757 787 14,97
15-64 13 334 457 13 393 808 26 728 265 69,51
65+ 2 317 820 3 650 704 5 968 524 15,52

Struktura ludności (01.01.2021) (Szacunki)[51]:

Grupa wiekowa Mężczyźni Kobiety Razem %
Ogółem 18 307 488 19 532 513 37 840 001 100
0–4 978 526 926 796 1 905 322 5,04
5–9 979 042 925 737 1 904 779 5,03
10–14 1 049 403 997 556 2 046 959 5,41
15–19 911 890 866 575 1 778 465 4,70
20–24 1 000 405 957 358 1 957 763 5,17
25–29 1 221 584 1 177 960 2 399 544 6,34
30–34 1 420 368 1 367 645 2 788 013 7,37
35–39 1 594 620 1 543 389 3 138 009 8,29
40–44 1 515 234 1 482 301 2 997 535 7,92
45–49 1 328 852 1 316 404 2 645 256 6,99
50–54 1 116 244 1 130 951 2 247 195 5,94
55–59 1 115 823 1 176 530 2 292 353 6,06
60–64 1 246 589 1 407 097 2 653 686 7,01
65-69 1 114 311 1 374 477 2 488 788 6,58
70-74 806 003 1 102 945 1 908 948 5,04
75-79 388 818 621 315 1 010 133 2,67
80-84 291 685 571 202 862 887 2,28
85-89 159 279 376 980 536 259 1,42
90-94 56 278 164 806 221 084 0,58
95-99 10 821 38 970 49 791 0,13
100+ 1 713 5 519 7 232 0,02
Grupa wiekowa Mężczyźni Kobiety Razem %
0–14 3 006 971 2 850 089 5 857 060 15,48
15–64 12 471 609 12 426 210 24 897 819 65,80
65+ 2 828 908 4 256 214 7 085 122 18,72

W ogólnej liczbie ok. 38 538 tys. ludności Polski kobiety stanowią 51,6%; na 100 mężczyzn przypada ich prawie 107 (wśród ludności miejskiej prawie 111, na wsi prawie 101).

w wieku do 44 roku życia – na 100 mężczyzn przypada 97 kobiet;
w wieku powyżej 44 roku życia – na 100 mężczyzn przypadają 123 kobiety;
w wieku 65 lat i więcej – na 100 mężczyzn przypadają 164 kobiety[5].

W 2007 roku,

statystyczny mieszkaniec Polski był w wieku 37,3 lat[52].
mężczyźni mieli średnio 35,3 lat,
kobiety – 39,4

(w 2000 r. odpowiednio: 35,4; 33,4; 37,4).

Ludność zamieszkała w miastach jest starsza – średni wiek wynosi 38,5 lat, mieszkańców wsi – 35,5.

Dzieci i młodzież

[edytuj | edytuj kod]

Rezultatem przemian w procesach demograficznych, a przede wszystkim głębokiej depresji urodzeniowej w latach 90. oraz na początku tego stulecia, jest gwałtowne zmniejszanie się liczby dzieci i młodzieży (0–17 lat). W 1990 r. ich udział w ogólnej liczbie ludności wyniósł 29%, w 2000 r. – 24,4%; w 2008 r. – 19,2%, a w 2011 – 18,5%. Dzieci w wieku poniżej 15 roku życia stanowiły w 2011 roku 15,1% ogólnej populacji wobec prawie 25% w 1990 r. i 19% w 2000 r.[5]

Dorośli

[edytuj | edytuj kod]

Szczególnie duże zmiany można zaobserwować także w grupie osób w wieku produkcyjnym (kobiety w wieku 18–59 lat, mężczyźni – 18–64 lata). Szacuje się, że od 1990 r. odsetek osób w wieku zdolności do pracy (w ogólnej liczbie ludności) wzrósł o ponad 6 pkt, tj. z poziomu 58,2% do ok. 64,5% w 2008 r. (w 2000 r. wynosił 60,8%), przy czym tempo przyrostu ludności w wieku produkcyjnym jest coraz wolniejsze. W 2011 roku Polska liczyła 24 miliony 739 tysięcy osób w wieku produkcyjnym, z czego kobiet było 11 mln 768 tys., a mężczyzn – 12 mln 971 tys.[5]

Począwszy od 2002 roku wiek produkcyjny osiągają coraz mniej liczne roczniki 18-latków. W końcu 2001 r. było ich ponad 694 tys., zaś w 2008 r. na rynek pracy mogło wejść tylko 554 tys. 18-latków.

Jednocześnie występuje proces starzenia się zasobów siły roboczej powodowany zwiększaniem się liczby osób w wieku (produkcyjnym) niemobilnym, tj. powyżej 44 roku życia. Udział ludności w tym wieku wyniósł w 2011 roku 24,2% i jest o ponad 3 pkt większy niż w 2000 r. (osiągnął wówczas 21%).

Z danych wstępnych wynika, że w latach 2000–2009 liczba ludności w wieku produkcyjnym zwiększyła się o prawie 1,36 mln, tj. corocznie przybywało średnio ok. 170 tys. osób.

Przyrost liczby ludności w tej grupie był bardzo zróżnicowany:

w 2001 r. przybyło 265 tys. osób w wieku produkcyjnym,
w 2008 r. tylko ok. 52 tys. (według wstępnych danych).

Przyrosty te w zasadzie dotyczyły osób z grupy wieku niemobilnego (45–64 lata dla mężczyzn i 45–59 lat dla kobiet).

Emeryci

[edytuj | edytuj kod]

W ostatnich latach obserwowany jest także dalszy wzrost liczby osób w wieku emerytalnym (mężczyźni 65 lat i więcej, kobiety 60 lat i więcej). Udział tej grupy w ogólnej populacji wynosił w 1990 r. niespełna 13%, w 2000 r. – prawie 15%, w 2010 – już 16,5%. W 1990 r. ludność w wieku poprodukcyjnym liczyła 4,9 mln, w 2000 r. – 5,7 mln, w 2010 – 6,3 mln[53].

Coraz bardziej istotne stają się relacje między poszczególnymi grupami wieku ekonomicznego ludności, co obrazuje współczynnik obciążenia demograficznego. Wprawdzie obecnie (dane na 2010 r.) na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 55 osób w wieku nieprodukcyjnym, podczas gdy w 2000 r. było ich 64 (w 1990 r. – 72).

Jednak znaczące zmiany można zaobserwować analizując odrębnie relacje liczby osób w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym w stosunku do liczby osób w wieku produkcyjnym; generalnie zmiany są zdecydowanie na niekorzyść grupy wieku przedprodukcyjnego.

Aktualnie na każde 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 30 osób w wieku przedprodukcyjnym oraz 25 osób w wieku poprodukcyjnym, podczas gdy w 2000 r. było to odpowiednio 40 i 24, zaś w 1990 roku – 50 i 22.

Udział osób w wieku 65 lat i więcej (razem mężczyzn i kobiet) stanowi obecnie 13,5%, w 2000 r. wynosił 12,4%, a w 1990 r. – 10,2%.

Struktura wieku ludności ulega nadal dynamicznym zmianom; liczba i struktura ludności w wieku produkcyjnym determinują podaż zasobów siły roboczej na rynku pracy. W prezentowanych stanach ludności uwzględnione zostały osoby, które czasowo wyemigrowały za granicę i – chociaż są one w Polsce zameldowane na stałe – nie są już polskimi rezydentami (jeśli ich czas pobytu za granicą wynosi co najmniej 1 rok). W zdecydowanej większości osoby te są w wieku produkcyjnym mobilnym.

Zmiany demograficzne, jakie są obserwowane w ostatnich latach, tj. przede wszystkim wzrost liczby urodzeń oraz nowo zawartych małżeństw przy odnotowywanych coraz liczniejszych powrotach z czasowej emigracji, mogą wskazywać na przełom w dotychczasowym rozwoju ludności.

Jednak perspektywa szybkiego wyjścia z głębokiej depresji demograficznej, w jakiej znajduje się Polska już od dłuższego czasu (praktycznie od początku lat 90.), jest dosyć odległa.

Głęboki niż demograficzny z lat 90., którego efektem był przez kilka lat najniższy – wśród krajów UE (i jeden z najniższych w krajach europejskich) – poziom dzietności oraz dość duża emigracja za granicę (zwłaszcza emigracja czasowa ludzi młodych) mogą powodować utrudnienia w rozwoju demograficznym oraz na rynku pracy, a w najbliższym czasie także w systemie zabezpieczenia społecznego.

Migracje zagraniczne ludności

[edytuj | edytuj kod]

Podstawowym składnikiem ubytku rzeczywistego powodującym zmniejszanie się liczby ludności Polski jest ujemne saldo migracji zagranicznych definitywnych (na pobyt stały). Szacuje się, że w 2008 r. ujemne saldo definitywnych migracji zagranicznych wyniosło ponad 15 tys. (w 2007 r. – minus 20,5 tys.).

Najbardziej gwałtowny wzrost liczby emigracji na pobyt stały odnotowano w 2006 roku (z około 20–25 tys. w latach wcześniejszych do 47 tys.), saldo wyniosło wówczas minus 36 tys.

Jednocześnie systematycznie wzrasta liczba imigrantów – z 7 tys. w 2003 r. do ok. 16 tys. w 2008 r. (dane wstępne).

Dodatkowo, dane wyszacowane w oparciu o różne źródła (statystyczne i poza statystyczne) wskazują, że w końcu 2007 r. na emigracji czasowej (powyżej 3 miesięcy) poza granicami Polski przebywało ok. 2270 tys. obywateli, w tym ponad 1925 tys. w Europie.

Zdecydowana większość czasowych emigrantów z Polski przebywa w krajach członkowskich UE.

Szacunkowa liczba emigrantów z Polski w UE wzrosła z ok. 750 tys. w końcu 2004 r. do ok. 1,86 mln w końcu 2007 r., czyli prawie 2,5-krotnie. W 2008 liczba ta była już mniejsza niż rok wcześniej, ale brak głębszych danych na ten temat.

Najwięcej osób przebywało w Wielkiej Brytanii, Niemczech i Irlandii. Pomimo kolejnego zwiększenia skali emigracji, wyraźnie zmniejsza się jej dynamika.

Jednocześnie zwiększa się liczba Polaków powracających z czasowej emigracji. Szacuje się, że w 2007 r. powróciło ponad 200 tys. emigrantów, zaś w I połowie 2008 r. ponad 90 tys. osób – w większości młodych. W konsekwencji może to oznaczać znaczące zmiany w procesach demograficzno-społecznych.

Jednak mimo czasowego powrotu z emigracji jej dynamika zwiększa się. Np. w Wielkiej Brytanii w 2010 liczba emigrantów wzrosła prawie do 550 tys., podczas gdy na koniec 2009 roku oficjalnie na Wyspach Brytyjskich było 520 tys. Według szacunków MSZ poza granicami Polski żyje około 15–16 mln Polaków[54].

Polacy w Wielkiej Brytanii

[edytuj | edytuj kod]

Spis powszechny z 2011 roku w Wielkiej Brytanii zanotował 579 121 Polaków (urodzonych w Polsce) w Anglii, 18 023 w Walii, 55 231 w Szkocji, i 19 658 w Irlandii Północnej.

Urodzeni w Polsce, a przebywający w Wielkiej Brytanii: 688 000 (2013 ONS szacunki).

Nieoficjalne estymacje szacują liczbę Polaków żyjących w Wielkiej Brytanii na 1 milion.

Urodzenia w Anglii i Walii dla kobiet urodzonych w Polsce[55]

[edytuj | edytuj kod]

Urodzenia (liczba i procent) dla polskich kobiet ze względu na kraj urodzenia ojca, od 2005 do 2017

Miejsce urodzenia ojca 2018 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2017 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2016 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2015 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2014 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2013 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2012 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2011 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2010 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2009 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2008 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2007 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2006 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2005 Liczba, %, Miejsce w rankingu
Wszystkie urodzenia matek urodzonych w Polsce 18 765 (2,9%) (1) 20 779 (3,1%) (1) 22 382 (3,2%) (1) 22 928 (3,3%) (1) 22 122 (3,2%) (1) 21 275 (3,0%) (1) 21 156 (2,9%) (1) 20 495 (2,8%) (1) 19 762 (2,7%) (1) 18 159 (2,6%) (2) 16 101 (2,3%) (2) 11 952 (1,7%) (3) 6 620 (1%) (4) 3 403 (0,5%) (9)
Europa 16 775 (89,29%) 18 661 (89,81%) 20 044 (89,55%) 20 511 (89,46%) 19 626 (88,72%) 18 944 (89,04%) 18 779 (88,76%) 18 370 (89,63%) 17 571 (88,91%) N/T N/T N/T N/T N/T
Polska 12 541 (66,83%) 14 398 (69,29%) 15 720 (70,24%) 16 449 (71,74%) 15 854 (71,67%) 15 432 (72,54%) 15 446 (73,01%) 15 313 (74,72%) 14 847 (75,13%) N/T N/T N/T N/T N/T
Wielka Brytania 3 054 (16,27%) 2 982 (14,35%) 3 048 (13,62%) 2 963 (12,92%) 2 692 (12,17%) 2 564 (12,05%) 2 436 (11,51%) 2 191 (10,69%) 1 954 (9,89%) N/T N/T N/T N/T N/T
Reszta nowej UE 514 (2,74%) 583 (2,81%) 515 (2,30%) 416 (1,81%) 388 (1,75%) 327 (1,54%) 294 (1,39%) 285 (1,39%) 247 (1,25%) N/T N/T N/T N/T N/T
Reszta EU 406 (2,16%) 440 (2,12%) 475 (2,12%) 405 (1,77%) 414 (1,87%) 377 (1,77%) 339 (1,60%) 331 (1,62%) 278 (1,41%) N/T N/T N/T N/T N/T
Reszta Europy 240 (1,28%) 258 (1,24%) 286 (1,28%) 278 (1,21%) 278 (1,26%) 244 (1,15%) 264 (1,25%) 250 (1,22%) 245 (1,24%) N/T N/T N/T N/T N/T
Afryka 563 (3,00%) 613 (2,95%) 637 (2,85%) 663 (2,89%) 701 (3,17%) 689 (3,24%) 686 (3,24%) 651 (3,18%) 669 (3,39%) N/T N/T N/T N/T N/T
Afryka Północna 150 (0,80%) 162 (0,78%) 166 (0.74%) 157 (0,68%) 194 (0,88%) 169 (0,79%) 155 (0,73%) 161 (0,79%) 152 (0,77%) N/T N/T N/T N/T N/T
Afryka Zachodnia 196 (1,04%) 207 (1,00%) 226 (1,01%) 245 (1,07%) 246 (1,11%) 238 (1,12%) 255 (1,21%) 233 (1,14%) 222 (1,12%) N/T N/T N/T N/T N/T
Afryka Centralna 37 (0,20%) 27 (0,13%) 33 (0,15%) 43 (0,19%) 38 (0,17%) 38 (0,18%) 39 (0,18%) 30 (0,15%) 48 (0,24%) N/T N/T N/T N/T N/T
Afryka Wschodnia 101 (0,54%) 112 (0,54%) 114 (0,51%) 117 (0,51%) 114 (0,52%) 125 (0,59%) 109 (0,52%) 133 (0,65%) 133 (0,67%) N/T N/T N/T N/T N/T
Afryka Południowa 76 (0,41%) 103 (0,50%) 97 (0,43%) 100 (0,44%) 109 (0,49%) 116 (0,55%) 125 (0,59%) 93 (0,45%) 111 (0,56%) N/T N/T N/T N/T N/T
Ameryki i Karaiby 214 (1,14%) 177 (0,85%) 221 (0,99%) 196 (0,85%) 233 (1,05%) 193 (0,91%) 199 (0,94%) 173 (0,84%) 161 (0,81%) N/T N/T N/T N/T N/T
Ameryka Północna 38 (0,20%) 34 (0,16%) 45 (0,20%) 45 (0,20%) 58 (0,26%) 31 (0,15%) 32 (0,15%) 31 (0,15%) 23 (0,12%) N/T N/T N/T N/T N/T
Ameryka Środkowa 6 (0,03%) 10 (0,05%) 15 (0,07%) 10 (0,04%) 8 (0,04%) 14 (0,07%) 6 (0,03%) 9 (0,04%) 9 (0,05%) N/T N/T N/T N/T N/T
Ameryka Południowa 107 (0,57%) 76 (0,37%) 100 (0,45%) 95 (0,41%) 117 (0,53%) 97 (0,46%) 95 (0,45%) 89 (0,43%) 85 (0,43%) N/T N/T N/T N/T N/T
Karaiby 63 (0,34%) 57 (0,27%) 61 (0,27%) 46 (0,20%) 50 (0,23%) 51 (0,24%) 66 (0,31%) 44 (0,21%) 44 (0,22%) N/T N/T N/T N/T N/T
Bliski Wschód i Azja 640 (3,41%) 690 (3,32%) 732 (3,27%) 747 (3,26%) 749 (3,39%) 580 (2,73%) 610 (2,88%) 489 (2,39%) 534 (2,70%) N/T N/T N/T N/T N/T
Bliski Wschód 174 (0,93%) 199 (0,96%) 199 (0,89%) 204 (0,89%) 215 (0,97%) 180 (0,85%) 208 (0,98%) 178 (0,87%) 217 (1,10%) N/T N/T N/T N/T N/T
Azja Centralna 5 (0,03%) 3 (0,01%) 9 (0,04%) 5 (0,02%) 4 (0,02%) 7 (0,03%) 4 (0,02%) 2 (0,01%) 3 (0,02%) N/T N/T N/T N/T N/T
Azja Wschodnia 14 (0,07%) 14 (0,07%) 11 (0,05%) 13 (0,06%) 10 (0,05%) 12 (0,06%) 12 (0,06%) 9 (0,04%) 9 (0,05%) N/T N/T N/T N/T N/T
Azja Południowa: 426 (2,27%) 447 (2,15%) 485 (2,17%) 495 (2,16%) 489 (2,21%) 362 (1,70%) 360 (1,70%) 271 (1,32%) 283 (1,43%) N/T N/T N/T N/T N/T
Indie 175 (0,93%) 191 (0,92%) 202 (0,90%) 184 (0,80%) 196 (0,89%) 135 (0,63%) 138 (0,65%) 112 (0,55%) 100 (0,51%) N/T N/T N/T N/T N/T
Pakistan 158 (0,84%) 178 (0,86%) 192 (0,86%) 197 (0,86%) 175 (0,79%) 139 (0,65%) 109 (0,52%) 79 (0,39%) 94 (0,48%) N/T N/T N/T N/T N/T
Bangladesz 32 (0,17%) 24 (0,12%) 37 (0,17%) 35 (0,15%) 29 (0,13%) 27 (0,13%) 23 (0,11%) 13 (0,06%) 17 (0,09%) N/T N/T N/T N/T N/T
Azja Południowo-Wschodnia 21 (0,11%) 27 (0,13%) 28 (0,13%) 29 (0,13%) 31 (0,14%) 19 (0,09%) 26 (0,12%) 29 (0,14%) 22 (0,11%) N/T N/T N/T N/T N/T
Oceania 35 (0,19%) 38 (0,18%) 52 (0,23%) 48 (0,21%) 59 (0,27%) 51 (0,24%) 47 (0,22%) 43 (0,21%) 45 (0,23%) N/T N/T N/T N/T N/T
Australasia 35 (0,19%) 38 (0,18%) 50 (0,22%) 48 (0,21%) 59 (0,27%) 47 (0,22%) 47 (0,22%) 40 (0,20%) 42 (0,21%) N/T N/T N/T N/T N/T
Reszta Oceanii 0 0 2 (0,01%) 0 0 4 (0,02%) 0 3 (0,01%) 3 (0,02%) N/T N/T N/T N/T N/T
Nieustalone 558 (2,97%) 600 (2,89%) 696 (3,11%) 763 (3,33%) 753 (3,40%) 818 (3,84%) 835 (3,95%) 769 (3,75%) 782 (3,96%) N/T N/T N/T N/T N/T

Urodzenia dla mężczyzn urodzonych w Polsce:

Urodzenia (liczba i procent) dla polskich mężczyzn ze względu na kraj urodzenia matki, od 2008 do 2017

Miejsce urodzenia matki 2017 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2016 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2015 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2014 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2013 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2012 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2011 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2010 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2009 Liczba, %, Miejsce w rankingu 2008 Liczba, %, Miejsce w rankingu
Wszystkie urodzenia dla mężczyzn urodzonych w Polsce 15 610 (2,4%) (2) 16 956 (2,6%) (2) 17 704 (2,7%) (2) 16 950 (2,6%) (2) 16 436 (2,5%) (2) 16 432 (2,3%) (2) 16 150 (2,2%) (2) 15 619 (2,2%) (2) 14 574 (2,1%) (2) 12 697 (1,8%) (2)
Europa 15 367 (98,44%) 16 681 (98,38%) 17 424 (98,42%) 16 683 (98,42%) 16 182 (98,45%) 16 193 (98,55%) 15 946 (98,74%) 15 422 (98,74%) N/T N/T
Polska 14 398 (92,24%) 15 720 (92,71%) 16 449 (92,91%) 15 854 (93,53%) 15 432 (93,89%) 15 446 (94,00%) 15 313 (94,82%) 14 847 (95,06%) N/T N/T
Wielka Brytania 455 (2,91%) 413 (2,44%) 431 (2,43%) 387 (2,28%) 332 (2,02%) 333 (2,03%) 301 (1,86%) 268 (1,72%) N/T N/T
Reszta Nowej UE 349 (2,24%) 366 (2,16%) 380 (2,15%) 288 (1,70%) 284 (1,73%) 274 (1,67%) 224 (1,39%) 205 (1,31%) N/T N/T
Reszta EU 90 (0,58%) 99 (0,58%) 97 (0,55%) 86 (0,51%) 72 (0,44%) 71 (0,43%) 52 (0,32%) 54 (0,35%) N/T N/T
Reszta Europy 75 (0,48%) 83 (0,49%) 67 (0,38%) 68 (0,40%) 62 (0,38%) 69 (0,42%) 56 (0,35%) 48 (0,31%) N/T N/T
Afryka 69 (0,44%) 79 (0,47%) 80 (0,45%) 78 (0,46%) 75 (0,46%) 83 (0,51%) 69 (0,43%) 64 (0,41%) N/T N/T
Afryka Północna 4 (0,03%) 6 (0,04%) 9 (0,05%) 7 (0,04%) 9 (0,05%) 1 (0,01%) 4 (0,02%) 3 (0,02%) N/T N/T
Afryka Zachodnia 17 21 (0,12%) 21 (0,12%) 26 (0,15%) 13 (0,08%) 20 (0,12%) 18 (0,11%) 21 (0,13%) N/T N/T
Afryka Centralna 9 (0,06%) 3 (0,02%) 4 (0,02%) 5 (0,03%) 5 (0,03%) 6 (0,04%) 5 (0,03%) 1 (0,01%) N/T N/T
Afryka Wschodnia 30 (0,19%) 30 (0,18%) 27 (0,15%) 21 (0,12%) 30 (0,18%) 35 (0,21%) 25 (0,15%) 25 (0,16%) N/T N/T
Afryka Południowa 9 (0,06%) 19 (0,11%) 19 (0,11%) 19 (0,11%) 18 (0,11%) 21 (0,13%) 16 (0,10%) 14 (0,09%) N/T N/T
Ameryki i Karaiby 62 (0,40%) 61 (0,36%) 76 (0,43%) 60 (0,35%) 69 (0,42%) 60 (0,37%) 54 (0,33%) 60 (0,38%) N/T N/T
Ameryka Północna 8 (0,05%) 10 (0,06%) 16 (0,09%) 4 (0,02%) 7 (0,04%) 7 (0,04%) 9 (0,06%) 11 (0,07%) N/T N/T
Ameryka Środkowa 8 (0,05%) 7 (0,04%) 6 (0,03%) 2 (0,01%) 4 (0,02%) 2 (0,01%) 6 (0,04%) 4 (0,03%) N/T N/T
Ameryka Południowa 37 (0,24%) 36 (0,21%) 40 (0,23%) 45 (0,27%) 49 (0,30%) 41 (0,25%) 31 (0,19%) 35 (0,22%) N/T N/T
Karaiby 9 (0,06%) 8 (0,05%) 14 (0,08%) 9 (0,05%) 9 (0,05%) 10 (0,06%) 8 (0,05%) 10 (0,06%) N/T N/T
Bliski Wschód i Azja 109 (0,70%) 125 (0,74%) 119 (0,67%) 125 (0,74%) 106 (0,64%) 90 (0,55%) 77 (0,48%) 69 (0,44%) N/T N/T
Bliski Wschód 5 7 (0,04%) 8 (0,05%) 8 (0,05%) 6 (0,04%) 8 (0,05%) 3 (0,02%) 3 (0,02%) N/T N/T
Azja Środkowa 4 (0,03%) 6 (0,04%) 6 (0,03%) 7 (0,04%) 0 3 (0,02%) 5 (0,03%) 6 (0,04%) N/T N/T
Azja Wschodnia 33 (0,21%) 25 (0,15%) 25 (0,14%) 34 (0,20%) 32 (0,19%) 28 (0,17%) 23 (0,14%) 24 (0,15%) N/T N/T
Azja Południowa: 14 (0,09%) 26 (0,15%) 22 (0,12%) 14 (0,08%) 21 (0,13%) 11 (0,07%) 13 (0,08%) 7 (0,05%) N/T N/T
Indie 5 (0,03%) 17 (0,10%) 13 (0,07%) 10 (0,06%) 14 (0,09%) 4 (0,02%) 7 (0,04%) 6 (0,04%) N/T N/T
Pakistan 4 (0,03%) 2 (0,01%) 2 (0,01%) 1 (0,01%) 2 (0,01%) 3 (0,02%) 0 0 N/T N/T
Bangladesz 2 (0,01%) 2 (0,01%) 3 (0,02%) 1 (0,01%) 0 1 (0,01%) 0 0 N/T N/T
Azja Południowo-Wschodnia 52 (0,33%) 60 (0,35%) 58 (0,33%) 62 (0,37%) 45 (0,27%) 40 (0,24%) 33 (0,20%) 29 (0,19%) N/T N/T
Oceania 3 (0,02%) 7 (0,04%) 4 (0,02%) 4 (0,02%) 4 (0,02%) 5 (0,03%) 4 (0,02%) 4 (0,03%) N/T N/T
Australasia 3 (0,02%) 6 (0,04%) 4 (0,02%) 4 (0,02%) 4 (0,02%) 5 (0,03%) 4 (0,02%) 4 (0,03%) N/T N/T
Reszta Oceanii 0 1 (0,01%) 0 0 0 0 0 0 N/T N/T
Nieustalone 0 3 (0,02%) 1 (0,01%) 0 0 1 (0,01%) 0 0 N/T N/T

Urodzenia i dzietność kobiet

[edytuj | edytuj kod]

Według wstępnych danych w 2008 r. zarejestrowano ponad 414 tys. urodzeń żywych, co oznacza wzrost o ponad 26 tys. w stosunku do roku 2007, ale także jest to o 1/4 mniej niż w 1990 r. i ponad 40% mniej niż w 1983 r., który był szczytowym rokiem ostatniego wyżu demograficznego (prawie 724 tys. urodzeń).

W 2008 r. współczynnik urodzeń wyniósł 10,9‰ (o 0,7 pkt więcej niż w roku poprzednim, ale o ponad 3 pkt mniej niż w 1990 r. i prawie 9 pkt mniej niż w 1983 r.).

W latach 1984–2003 odnotowywano systematyczny spadek liczby urodzeń – do 351 tys. w roku 2003, który był najbardziej niekorzystnym dla rozwoju demograficznego kraju; rok 2008 był piątym z kolei, w którym odnotowano większą ich liczbę.

Zwiększenie natężenia urodzeń ma miejsce zarówno wśród rodzin zamieszkałych w miastach, jak i na wsi – z niewielką przewagą dla ludności miejskiej, ale współczynnik urodzeń na wsi jest w dalszym ciągu wyższy.

W 2007 r. współczynnik urodzeń na wsi wynosił 10,9‰, w mieście 9,7‰ (w 2006 r. – odpowiednio 10,5‰ i 9,3‰).

Pomimo rosnącej liczby urodzeń – w dalszym ciągu poziom reprodukcji nie gwarantuje prostej zastępowalności pokoleń, nadal utrzymuje się obserwowany od 1989 r. okres depresji urodzeniowej.

W 2008 r. współczynnik dzietności wynosił 1,39[56], co oznacza wzrost o 0,17 pkt w stosunku do odnotowanego w 2003 r., w którym wskaźnik ten był najniższy od ponad 50 lat. Jest to znacznie mniej, niż wartość 2,1 wystarczająca w krajach rozwiniętych dla uzyskania prostej zastępowalności pokoleń[57].

Przyczyny zmian

[edytuj | edytuj kod]

Wynikami przeobrażeń demograficznych rozpoczętych w latach 90. są między innymi: przesunięcie najwyższej płodności kobiet z grupy wieku 20–24 lata do grupy 25–29 lat, a także znaczący wzrost płodności w grupie wieku 30–34 lata, który w znacznej mierze jest skutkiem realizacji urodzeń wcześniej „odłożonych”.

Jest to efekt wyboru, jakiego dokonują ludzie młodzi decydując się najpierw na osiągnięcie określonego poziomu wykształcenia oraz stabilizacji ekonomicznej, a dopiero potem na założenie rodziny oraz jej powiększanie. Konsekwencją zmiany zachowań prorodzinnych jest podwyższenie zarówno średniego wieku rodzenia dziecka, który w 2007 r. wynosił 27,9 roku (wobec ok. 26 lat w połowie lat 90.), jak i średniego wieku urodzenia pierwszego dziecka – 25,8 w 2007 r. (ok. 23 lata w latach 90.).

Zmieniła się także struktura poziomu wykształcenia matek – w stosunku do początku lat 90. ponad pięciokrotnie wzrósł odsetek matek z wykształceniem wyższym (z 6% do ok. 32%), natomiast istotnie zmniejszył się odsetek kobiet z wykształceniem podstawowym i bez wykształcenia (z 18% do ok. 7%).

Na dzietność kobiet w istotnym stopniu wpływa liczba zawieranych związków małżeńskich. Zdecydowana większość dzieci rodzi się w rodzinach tworzonych przez prawnie zawarte związki małżeńskie (w 2007 r. – ponad 80%), przy czym prawie połowa dzieci rodzi się w okresie pierwszych trzech lat trwania małżeństwa rodziców.

Jednocześnie od kilkunastu lat systematycznie rośnie odsetek urodzeń pozamałżeńskich.

Na początku lat 90. ze związków pozamałżeńskich rodziło się ok. 6–7% dzieci, zaś w ostatnich latach 17–20%. Odsetek ten jest wyższy w miastach – w 2007 r. wynosił ponad 22%, na wsi – ponad 15%.

Rosnący współczynnik dzietności pozamałżeńskiej może oznaczać, że zwiększa się liczba rodzin tworzonych przez związki partnerskie lub wzrasta liczba matek samodzielnie wychowujących dzieci. Na wielkość tego współczynnika ma też zapewne wpływ fakt, że około 4–5% urodzeń dotyczy kobiet małoletnich, w wieku 15–18 lat.

Zdrowie

[edytuj | edytuj kod]

Wstępne dane wskazują, że w 2008 r. zmarło ponad 379 tys. osób, co oznacza o 2 tys. więcej niż w 2007 r.; współczynnik umieralności pozostał bez zmian na poziomie 9,9‰. W ogólnej liczbie osób zmarłych ok. 47% stanowią kobiety.

W latach 1992–1998 obserwowany był systematyczny spadek umieralności; od 1999 r. nastąpił wzrost – rejestrowano ok. 360–380 tys. zgonów rocznie. Także w ostatnich latach liczba zgonów nieznacznie wzrastała, ale tempo tego wzrostu jest w miarę stabilne – co można przyjąć za początek procesu stabilizacji poziomu umieralności w Polsce.

W 2017 roku wykryto w Polsce 2,1 tysiąca przypadków chorób wenerycznych (wzrost o 20% w porównaniu z rokiem poprzednim), z czego 40% na Mazowszu[58].

Przyczyny

[edytuj | edytuj kod]

Głównymi przyczynami zgonów w Polsce są choroby układu krążenia i choroby nowotworowe; stanowią one ponad 70% wszystkich zgonów, trzecią grupą przyczyn są urazy i zatrucia – prawie 7%. W zakresie umieralności z powodu chorób układu krążenia od kilku lat obserwuje się istotną poprawę. W pierwszej połowie lat 90. choroby te były przyczyną ponad 52% ogółu zgonów; na początku tego stulecia – prawie 48%, zaś w 2007 r. stanowiły 45,4% wszystkich przyczyn. Wśród kobiet umieralność w wyniku chorób układu krążenia jest zdecydowanie wyższa, ich udział w ogólnej liczbie zgonów wśród kobiet wynosi prawie 52%, a wśród mężczyzn ok. 40%. Stopniowo zmniejsza się także odsetek zgonów powodowanych urazami i zatruciami, które obecnie stanowią 6,6% wszystkich zgonów, wobec 7,6% na początku lat 90. W tym przypadku także występuje duże zróżnicowanie umieralności według płci; wśród mężczyzn urazy i zatrucia stanowią 9,6% przyczyn, a wśród kobiet ok. 3,5%.

Niekorzystnym zjawiskiem jest bardzo szybki wzrost liczby zgonów powodowanych chorobami nowotworowymi, przy jednoczesnym wzroście liczby nowych zachorowań. W 1990 r. nowotwory złośliwe były przyczyną prawie 19% zgonów, w 2000 r. stanowiły 23%, a obecnie 24,6% wszystkich przyczyn (wśród mężczyzn stanowią niewiele ponad 26%; wśród kobiet – ponad 23%).

Dzieci

[edytuj | edytuj kod]

W 2008 r. zarejestrowano 2,3 tys. zgonów dzieci w wieku poniżej 1 roku życia (tyle samo co przed rokiem). Pozytywny, obserwowany nieprzerwanie trend malejącej umieralności niemowląt potwierdza współczynnik wyrażający liczbę zgonów niemowląt na 1000 urodzeń żywych, który w minionym roku zmniejszył się (o 0,4 pkt) do poziomu 5,6‰ (w 1990 r. wynosił 19,3‰). W ogólnej liczbie zmarłych niemowląt ponad 80% umiera przed ukończeniem pierwszego miesiąca życia (w okresie noworodkowym), w tym ok. 2/3 w okresie pierwszego tygodnia życia. Przyczyną ponad połowy zgonów niemowląt są choroby i stany okresu okołoporodowego, czyli powstające w trakcie trwania ciąży matki i w okresie pierwszych 6 dni życia noworodka, kolejną 1/3 zgonów stanowią wady rozwojowe wrodzone, a pozostałe są powodowane chorobami nabytymi w okresie niemowlęcym lub urazami.

Podobnie jak ogólny współczynnik zgonów niemowląt także współczynnik umieralności okołoporodowej (urodzenia martwe i zgony niemowląt w wieku 0–6 dni na 1000 urodzeń żywych i martwych) wykazuje tendencję spadkową; w 2007 r. kształtował się na poziomie ok. 8,0‰; na początku tego stulecia wynosił prawie 10‰; zaś na początku lat 90. – prawie 20‰.

Długość życia

[edytuj | edytuj kod]
Statystyki demograficzne (2010)
Liczba ludności 38 463 689
Udział Polski w populacji światowej 0,545% (2012)
Współczynnik urbanizacji 61% (2008)
Ludność według wieku
0 – 14 lat 15,5% (mężczyzn 2 964 995; kobiet 2 802 278)
15 – 64 lat 71,6% (mężczyzn 13 713 078; kobiet 13 845 251)
ponad 64 lata 13,4% (mężczyzn 1 966 406; kobiet 3 190 911)
Średni wiek
W całej populacji 38,2 lat
Mężczyzn 36,5 lat
Kobiet 40 lat
Przyrost naturalny –0,05%
Współczynnik urodzeń 10,04 urodzeń/1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów 10,1 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik migracji –0,47 migrantów/1000 mieszkańców
Ludność według płci
przy narodzeniu 1,06 mężczyzn/kobiet
poniżej 15 lat 1,06 mężczyzn/kobiet
15 – 64 lat 0,99 mężczyzn/kobiet
powyżej 64 lat 0,62 mężczyzn/kobiet
w całej populacji 0,94 mężczyzn/kobiet
Umieralność niemowląt
W całej populacji 6,66 śmiertelnych/1000 żywych
płci męskiej 7,38 śmiertelnych/1000 żywych
płci żeńskiej 5,9 śmiertelnych/1000 żywych
Oczekiwana długość życia
W całej populacji 75,85 lat
Mężczyzn 71,88 lat
Kobiet 80,06 lat
Rozrodczość 1,29 urodzeń/kobietę
Współczynnik dorosłych z HIV/AIDS 0,03% (2008)
Liczba osób zakażonych HIV/AIDS 11 901 (wrzesień 2008)[59]
Liczba zmarłych na HIV/AIDS 940 (wrzesień 2008)[59]

W 2008 r. w Polsce mężczyźni żyli przeciętnie 71,3 lat, natomiast kobiety 80 lat. W porównaniu z początkiem lat 50. ubiegłego stulecia jest to o ok. 15 lat więcej dla mężczyzn i ok. 18 lat więcej dla kobiet – podał Główny Urząd Statystyczny.

Korzyści wynikające z rozwoju nowych technologii medycznych i nowoczesnych metod diagnostycznych oraz poprawa kondycji zdrowotnej Polaków realizowana przez prozdrowotny styl życia, mają swoje odzwierciedlenie w trwającym już od ponad 15 lat spadku natężenia zgonów, a tym samym wydłużaniu przeciętnego trwania życia.

Różnice w regionach

[edytuj | edytuj kod]

W 2008 r. przeciętne trwanie życia mężczyzn zamieszkałych w miastach wynosiło 71,6 lat, tj. prawie o rok więcej niż mężczyzn na wsi, natomiast wśród kobiet było odwrotnie – mieszkanki wsi żyły 80,2 lat, czyli o 0,4 roku dłużej niż kobiety w miastach. Relacje takie zaobserwowano dopiero w latach dziewięćdziesiątych. Wcześniej, przez okres ponad 20 lat, zarówno mężczyźni, jak i kobiety mieszkający na wsi żyli dłużej niż ludność miast.

W Polsce występuje wysoka nadumieralność mężczyzn. Mimo iż w latach 90. różnica między przeciętnym trwaniem życia kobiet i mężczyzn malała (w 1991 r. – 9,2 lat; w 2001 – 8,2), początek nowego stulecia przyniósł ponowny wzrost tej wartości do 8,7 w 2008 r. Nadal utrzymuje się duże regionalne zróżnicowanie przeciętnego trwania życia. W województwie łódzkim średnia długość trwania życia mężczyzn jest najkrótsza w Polsce – w 2008 r. wynosiła 69,1 lat. Jest to o 4 lata mniej niż w województwie podkarpackim, które od lat jest czołowym pod względem długości trwania życia. Na wyróżnienie zasługują również województwa małopolskie, pomorskie i podlaskie, w których przeciętne trwanie życia mężczyzn w 2008 r. przekroczyło próg 72 lat.

Zróżnicowanie średniego trwania życia kobiet w przekroju wojewódzkim jest mniejsze – maksymalna różnica wynosi 2,6 roku. Najkrócej żyją mieszkanki woj. łódzkiego oraz śląskiego – 78,9 lat, natomiast najdłużej mieszkanki województwa podkarpackiego i podlaskiego – powyżej 81 lat. Wieku co najmniej 80 lat dożywają także kobiety mieszkające w województwach: małopolskim, świętokrzyskim, mazowieckim, lubelskim i opolskim.

Mimo pozytywnych zmian w wydłużaniu przeciętnego trwania życia, Polska nadal wypada niekorzystnie na tle czołówki krajów europejskich. Wiek dożywania Polaków jest krótszy o kilka lat: mężczyzn o ok. 8 lat, kobiet o 4–5 lat.[60]

Małżeństwa

[edytuj | edytuj kod]
Małżeństwa wyznaniowe w Polsce jako procent wszystkich małżeństw, według województw. Dane za rok 2006 (GUS)

W 2010 r. powstało 228 tys. nowych związków małżeńskich – o ponad 22 tys. mniej niż rok wcześniej. Współczynnik małżeństw (liczony na 1000 ludności) spadł o 0,6 pkt. do poziomu 6,0‰. Począwszy od 2003 r. obserwowano wzrost liczby nowo zawartych małżeństw, jednak w latach 2009 i 2010 nastąpił jej ponowny spadek. Częstość zawierania małżeństw w miastach i na wsi jest podobna. Niezmiennie wśród nowo zawartych związków ok. 85% stanowią małżeństwa pierwsze, tj. panien z kawalerami.

Małżeństwa wyznaniowe, tj. zawarte w kościołach i jednocześnie zarejestrowane w urzędach stanu cywilnego, stanowią około 68% zawieranych prawnie związków.

Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zdecydowanie zwiększył się wiek nowożeńców. Na początku lat 90. ponad połowa mężczyzn zawierających małżeństwo była w wieku poniżej 25 lat, w 2010 roku – już tylko 1/5; wśród kobiet udział ten zmniejszył się z 73% do 39%. Najczęściej mężczyźni żenią się „przed trzydziestką”; w 2010 r. ich średni wiek (mediana) zawierania małżeństwa wynosił 28, tj. o ponad 3 lata więcej niż na początku lat 90. Panny młode też są starsze, w 2010 roku miały – średnio – 26 lat, wobec niepełna 23 lat na początku lat 90. Nastąpiło przesunięcie grupy wiekowej najczęstszego zawierania małżeństwa na 25–29 lat, jej udział wynosi obecnie 42% (w 1990 r. – niespełna 14%). Nowożeńcy w miastach są o ok. 1,5 roku starsi od mieszkających na wsi.

Zmieniła się także struktura wykształcenia nowożeńców – w 2010 r. kobiety legitymowały się najczęściej wykształceniem wyższym – 44% (w 1990 r. – udział ten wynosił tylko 4%) lub średnim – 40% (podobnie w 1990 r.), zasadnicze zawodowe stanowiło 9% (w 1990 r. – 35%). Wśród mężczyzn – w przypadku wykształcenia średniego ponad 41% (w 1990 r. – 28%), z wykształceniem wyższym ponad 31% (5% na początku lat 90.); odnotowano dwukrotnie większy niż u kobiet udział zasadniczego zawodowego – 19% (51% w 1990 r.).

W końcu 2010 roku w Polsce istniało 8985 tys. małżeństw.

Rozwody i separacje

[edytuj | edytuj kod]

W 2010 r. rozwiodło się 61,3 tys. par małżeńskich. Współczynnik rozwodów także spadł (o 0,1‰) i wyniósł 1,6‰. Liczba rozwodów zwiększała się systematycznie od kilkunastu lat; w latach 2004–2006 odnotowano jej gwałtowny wzrost do 72 tys. w 2006 r. (w latach 1995–2002 orzekano ok. 40–45 tys. rozwodów rocznie). W 2010 r. na 1000 istniejących małżeństw prawie 7 zostało rozwiązanych na drodze sądowej, podczas gdy na początku lat 90. niespełna 5. Ponad dwukrotnie częściej rozwodzą się mieszkańcy miast (ok. 8,8 na 1000 małżeństw) niż wsi (ok. 3,8 na 1000 małżeństw)[16]. Rozwiedzeni małżonkowie przeżywają ze sobą – średnio – ok. 14 lat (staż małżeński nieznacznie się wydłuża). W 2010 r. średni wiek mężczyzn w momencie rozwodu to ok. 42 lat i legitymowali się wykształceniem zasadniczym zawodowym – 36% lub średnim – 30%, wyższe stanowiło 16%; kobiety były o ponad 2 lata młodsze i najczęściej posiadały wykształcenie średnie – 38%, wyższe – 24% oraz zasadnicze zawodowe – 23%. W ponad 2/3 przypadków powództwo o rozwód wnosi kobieta. Orzeczenie rozwodu z winy żony następuje w niewiele ponad 3% przypadków, ale przeważnie sąd nie orzeka winy (ponad 70% rozwodów). Najczęściej jako przyczynę rozwodu małżonkowie deklarują niezgodność charakterów (1/3 wszystkich rozwodów), kolejne przyczyny to zdrada lub trwały związek uczuciowy z inną osobą (1/4 rozwodów) oraz alkoholizm (20%).

Wśród rozwiedzionych w 2010 r. małżeństw ok. 60% wychowywało w sumie ponad 52 tys. nieletnich dzieci (będących w wieku do 18 lat). Najczęściej (57% przypadków) sąd przyznaje opiekę nad dziećmi wyłącznie matce, wyłącznie ojcu jedynie w niespełna 4% przypadków, a 36% rozwiedzionych małżeństw wychowuje dzieci wspólnie.

Procedura prawnego orzekania o separacji została wprowadzona w Polsce w końcu 1999 roku. Liczba separacji wzrastała bardzo szybko (od ok. 1,3 tys. w 2000 r. do 11,6 tys. w 2005 r.). Od w 2006 r. następuje spadek liczby separacji – w 2010 r. orzeczono ich niespełna 2,8 tys.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
 Zobacz też kategorię: Spisy statystyczne w Polsce.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ GUS. stat.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-05-26)]. (2005), The World Factbook[doprecyzuj!] (2009).
  2. ↑ Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Ludność / Ludność / Struktura ludności [online], stat.gov.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  3. ↑ a b Główny Urząd Statystyczny: Ludność – bilans opracowany w oparciu o wyniki NSP 2011: 31.12.2010 r.. 2012-10-08. [dostęp 2012-10-25].
  4. ↑ a b Bilans opracowany w oparciu o wyniki Narodowego Spisu Powszechnego 2011. Dane te nie są w pełni porównywalne z danymi z poprzednich lat, uzyskanymi przy innej metodologii poprzedniego spisu i szacowanymi przy innych założonych kryteriach określania ludności.
  5. ↑ a b c d e Główny Urząd Statystyczny: Ludność – bilans opracowany w oparciu o wyniki NSP 2011: 31.12.2011 r.. 2012-10-08. [dostęp 2012-10-25].
  6. ↑ Główny Urząd Statystyczny: Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do 2013 roku. 2014-01-30. [dostęp 2014-02-01].
  7. ↑ Dane wstępne.
  8. ↑ a b c d GUS, Struktura ludności [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-02-10] (pol.).
  9. ↑ GUS, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 czerwca [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-11-11] (pol.).
  10. ↑ a b c Główny Urząd Statystyczny / Spisy Powszechne / NSP 2011 / NSP 2011 – wyniki / Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna – NSP 2011 [online], stat.gov.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  11. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-12-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-24)].
  12. ↑ https://www.nbp.pl/badania/seminaria/17i2014.pdf.
  13. ↑ a b c Kolory odnoszą się do diagramów słupkowych.
  14. ↑ Suma osób reprezentowanych na wykresie kołowym wynosi 221,5 tys., podczas gdy suma osób deklarujących narodowość śląską jako podstawową wynosi 435,8 tys. Dane na wykresie kołowym odpowiadają słupkom w kolorze pomarańczowym i niebieskim.
  15. ↑ Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2009 r. Stan w dniu 31 XII.
  16. ↑ a b c Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2010 r. Stan w dniu 31 XII. GUS, maj 2011. [dostęp 2011-07-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-05)].
  17. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2015-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-05)].
  18. ↑ Wynika z tego, że w 2012 roku, po podziale Sudanu na dwa państwa, Polska zajmować powinna 33. miejsce.
  19. ↑ Nasz Dziennik – Wydanie Elektroniczne [online], wp.naszdziennik.pl [dostęp 2021-09-04].
  20. ↑ Polska – Populacja [online], populacja.population.city [dostęp 2021-09-06].
  21. ↑ Stefan Szulc, Zagadnienia demograficzne Polski. Ruch naturalny ludności w latach 1895–1935, Warszawa 1936, s. 15.
  22. ↑ GUS, Ludność [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-06-11] (pol.).
  23. ↑ a b GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018 roku, „stat.gov.pl” [dostęp 2018-08-17] (pol.).
  24. ↑ a b GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2017 r., „stat.gov.pl” [dostęp 2018-08-17] (pol.).
  25. ↑ GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-17] (pol.).
  26. ↑ GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2020 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2022-09-18] (pol.).
  27. ↑ a b GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2021 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2022-09-18] (pol.).
  28. ↑ GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online] [dostęp 2023-01-01] (pol.).
  29. ↑ GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online] [dostęp 2023-08-31] (pol.).
  30. ↑ B.R. Mitchell. European historical statistics, 1750–1975.
  31. ↑ http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybsets/1948%20DYB.pdf United nations. Demographic Yearbook 1948.
  32. ↑ a b Central Statistical Office of Poland. [dostęp 2015-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-27)].
  33. ↑ Polska liczy mieszkańców. „Gazeta Lwowska”, nr 82 z 8 kwietnia 1936. 
  34. ↑ „Rocznik Demograficzny”, s. 28–29, 2012. Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-6716. (pol.). 
  35. ↑ Główny Urząd Statystyczny [online], www.stat.gov.pl [dostęp 2018-04-25] (pol.).
  36. ↑ Ideo – Www.ideo.pl, Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju w 2016 r., „stat.gov.pl” [dostęp 2017-01-31] (pol.).
  37. ↑ Infografika – 11 lipca Światowy Dzień Ludności. GUS, 2017-07-10. [dostęp 2017-07-10].
  38. ↑ Biuletyn Statystyczny Nr 2/2018, GUS, 23.03.2018, s. 44.
  39. ↑ Biuletyn Statystyczny Nr 2/2019, GUS, 25.03.2019, s. 44.
  40. ↑ Statistics Poland / Topics / Other studies / Informations on socio-economic situation / Statistical Bulletin No 10_2021.html [online], stat.gov.pl [dostęp 2021-11-27] (ang.).
  41. ↑ Zgony według tygodni. GUS, 2021-02-18. [dostęp 2021-03-08].
  42. ↑ Biuletyn Statystyczny Nr 2/2022, GUS, 23.03.2022, s. 44.
  43. ↑ Demograficzne tsunami. To był najgorszy rok od siedmiu dekad [online], Businessinsider, 31 stycznia 2022 [dostęp 2022-02-01] (pol.).
  44. ↑ Biuletyn Statystyczny Nr 2/2023, GUS, 23.03.2023, s. 44.
  45. ↑ Polaków jest coraz mniej. W 2022 roku najmniej urodzeń od II wojny – wiceminister rodziny i polityki społecznej Barbara Socha komentuje dane GUS – TVN24 Biznes [online], TVN Biznes, 5 lutego 2022 [dostęp 2022-02-05] (pol.).
  46. ↑ GUS, 05.10.2024
  47. ↑ a b GUS, Stopa bezrobocia rejestrowanego w latach 1990–2021 [online], 2021.
  48. ↑ Stopa bezrobocia w latach 1990–2017. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-21)].
  49. ↑ United Nations Statistics Division – Demographic and Social Statistics [online], unstats.un.org [dostęp 2017-11-25].
  50. ↑ Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Ludność / Ludność / Struktura ludności [online], stat.gov.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  51. ↑ a b c > UNSD — Demographic and Social Statistics [online], un.org [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  52. ↑ Mediana wieku oznacza, że połowa populacji nie osiągnęła tego wieku, a druga połowa go przekroczyła.
  53. ↑ GUS: Rocznik Demograficzny 2010.
  54. ↑ Polacy znów emigrują – jest nas na Wyspach 550 tys.
  55. ↑ Parents’ country of birth [online], Office for National Statistics (www.ons.gov.uk) [dostęp 2018-09-22] (ang.).
  56. ↑ GUS – Struktura ludności według wieku w latach 1975–2030.. [dostęp 2015-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-05)].
  57. ↑ Dane dla Polski według Eurostat. [dostęp 2017-07-10]. (ang.). Zobacz objaśnienie pojęcia fertility rate.
  58. ↑ Wyborcza.pl [online], biqdata.wyborcza.pl [dostęp 2018-09-07].
  59. ↑ a b Państwowy Zakład Higieny. [dostęp 2008-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 grudnia 2008)].
  60. ↑ Przeciętne trwanie życia w latach 1950–2007.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Polska – tematy i zagadnienia
Historia
Geografia
Prawo i ustrój polityczny
Demografia,
bezpieczeństwo
i życie społeczne
Kultura
Gospodarka
Demografia państw Europy
Państwa Europy
Terytoria zależne

Europa

  • Republika Kosowa jest uznawana przez 111 ze 193 państw członkowskich ONZ (stan na 26 marca 2014)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Demografia_Polski&oldid=75057696”